ՄԵՆՔ՝ ՎԱՐԴԱՆԱՆՔ. Հայ որբերը և Հաղորդության խորհուրդը
Նկարը՝ hetq.am կայքից
Հայ երեխաների մեջ քրիստոնեական հավատքի դրսևորման և հոգեբանական չափազանց հետաքրքիր վարքի արտահայտություն է ներկայացվող վկայությունը: Մարի անունով աղջնակը այլ հայ երեխաների հետ հայտնվում է բռնի թրքացմամբ զբաղվող Մարդինի որբանոցում: Երիտթուրքերը նախատեսել էին հայ որբերին ենթարկել իսլամացման և թրքացման: Չնայած երեխաներին արգելում էին հայերեն խոսել, գործածել իրանց քրիստոնեական՝ ավազանի անունները, առավել ևս՝ որևէ քրիստոնեական վարքագիծ դրսևորվել, երեխաները գտնում են հնարը՝ իրենց ինքնության անբաժան մաս դարձած Հաղորդության խորհուրդը կրկնօրինակելու՝ այդպիսով ընդգծելով իրենց պատկանելությունը հայ քրիստոնյայի ինքնությանը: Մարդինի որբանոցը գտնվում էր լքված քրիստոնեական եկեղեցու շինության տարածքում: Հետագայում հայերը երեխաներին ազատում են թրքական որբանոցից, վերադարձնում Հայ Եկեղեցու գիրկը: Read the rest of this entry
Երիտասարդական գիտաժողով՝ Մատենադարանում
Հարգելի՛ գործընկերներ,
«Մատենադարանի երիտասարդ գիտաշխատողների միավորում» ՀԿ-ն 2017 թ. նոյեմբերի 28-30-ը կազմակերպում է երիտասարդական հերթական գիտաժողովը: Զեկուցումներ կարող են ներկայացվել հետևյալ թեմաներով.
Գարեգին Ա. կաթողիկոսը Սուրբ Վարդանանց մասին
Ստորև ներկայացնում ենք երջանկահիշատակ Գարեգին Ա. Սարգիսյան Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի մտքերից՝ ասված տարբեր առիթներով Վարդանանց հերոսների, նրանց սխրանքի մասին.
-
Հայութիւնն է, որ կը շարունակէ իր յաղթանակի ճամբան Աւարայրի դաշտով մինչև հոս, ուր Աւարայրի անունն անգամ այնպէս օտար է ու անծանօթ, ինչպէս խաւարին մէջ յանկարծ անսպասելիօրէն փայլատակող լոյս, երկնաձայն փայլակ:
Աստծո ողորմածությունը. դիվահար տղայի ազատագրումը
Սույն պատմությունն իրական է,
պատմությունը պատմողի ցանկությունն էր
մարդկանց հաղորդ դարձնելու
մեր օրերում Աստծու կատարած
հրաշքին ու ողորմածությանը:
ք. Երևան, 2017թ.
***
«… առե՛ք հավատի վահանը,
որով պիտի կարողանաք հանգցնել
չարի բոլոր մխացող նետերը» (Եփես. 6:16)
Վեցաթև սերովբե, Սուրբ Մարկոսի բազիլիկ, Վենետիկ, XIV դ.
Այս պատմությունը պատահեց որդուս հետ երկու տարի առաջ: Տղաս բողոքում էր սրտի ծակոցներից, բայց բժշկական հետազոտությունները ոչինչ ցույց չէին տալիս, բժիշկների կատարած էլեկտրասրտագրության (ռուս. ЭКГ) թուղթը դուրս էր գալիս առանց որևէ արձանագրության: Ի վերջո հայտնվեցինք Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ հիվանդանոցում: Տղաս գալարվում էր, գիտակցությունը կորցնում: Ոչինչ չէր պարզվում: Հետո սկսեց չհիշել. հարցնում էր՝ ով է ինքը, քանի տարեկան է, անունն ինչ է: Շատ հուսահատ էինք…
Մի անգամ քույրս, գալով հիվանդանոց, իր հետ բերեց մեր տատիկի հին Կիպրիանոս աղոթագիրքը: Սկսեց աղոթքներ բարձրաձայն կարդալ: Երբ սկսեց կարդալ «Վասն կապանաց դիւաց…» աղոթքը, տղաս հարձակվեց նրա վրա, որպեսզի պատռի գիրքը, գազանի ձայներ արձակելով և մատները տարօրինակ ժեստով վեր պարզելով՝ սկսեց խոսել ինչ-որ անհայտ լեզվով: Մոտավորապես հասկացանք, որ դա նրա մոտ ոչ թե հիվադության նախանշաններ, այլ գերբնական երևույթ էր:
Լույսի ու խավարի որդիների խորհուրդը Ենովքի գրքում (էսսե)
«Ենովքը ապրեց երեք հարիւր վաթսունհինգ տարի: Ենովքը սիրելի եղաւ Աստծուն: Նա անյայտացաւ, որովհետեւ Աստուած տարաւ իր մօտ» (Ծն. 5:23, 24), նկարը՝ Figures de la Bible (1728թ.) գրքից՝ պատկերազարդված Ջերարդ Հոեթի կողմից
Ապոկալիպտիկ ժանրը ձևավորվել է քրիստոնեությունից շատ դարեր առաջ և որպես ժանր` Հին Ուխտից Նոր Ուխտն անցնելու շրջանում արդեն ուներ իրեն բնորոշ այն գծերը, որ պահպանվեցին նաև Հովհաննու Հայտնության մեջ: Այն առանձնահատուկ ազդեցություն է թողնում Քրիստոսի ժամանակների հրեական մտքի վրա, քանի որ հող էր նախապատրաստվում Մեսիային ճանաչելի դարձնելու համար, և իր ընթացքը շարունակում է վաղքրիստոնեական համայնքներում ու անընդմեջ կենսագործում հետագա դարերում` մինչ օրս:
Առաջին ապոկալիպտիկ տեքստերն առկա են Հին Կտակարանի մարգարեություններում (Եսայի 24-27 գլ.՝ «Եսայու հայտնությունը», Հովելի մարգարեությունը, ևն). այստեղ նկատելի է մարգարեության և վախճանաբանության առաջին շփումը, նրանց սերտ փոխկապակցվածությունը, չնայած որ առաջինը կանխատեսում է առհասարակ, իսկ երկրորդը կանխատեսում է վախճանը, խոսում է «վերջին օրերից»: Սակայն մարգարեություններում դեռևս բացակա է պատմության ավարտի փիլիսոփայությունը` որպես ճանապարհ դեպի «ժամանակի վերջը», «Դատաստանի օրը», քանի որ սպասվում էր Օծյալի գալուստը: Այս առումով մնացածներից տարբեր է Դանիելի մարգարեությունը, որտեղ ապոկալիպտիկ մեթոդը հանդես է գալիս իր մշակված տեսքով ու հետագայում պետք է դառնար Հովհաննու Հայտնության նախընթացը: Read the rest of this entry
Ի՞նչ ընթերցել Ծննդյան տոներին
Մոտենում են Ամանորն ու Հիսուս Քրիստոսի Ծննդյան և Աստվածհայտնության տոները, և արձակուրդային այս օրերին համեմատաբար ազատ ժամանակ կունենանք: Եթե ծրագրում եք այդ ժամանակը լցնել նաև ընթերցանությամբ, առաջարկում եմ մի քանի գիրք, որոնք կապ ունեն տոների հետ:
Եթե ծանոթ չեք Հիսուս Քրիստոսի ծննդյան և մկրտության (հայտնության) պատմությանը, կարող եք սկսել Աստվածաշնչում՝ 4 Ավետարաններում այս իրադարձությունները նկարագրող համապատասխան հատվածներից. ընդհանուր տեղեկություններ կարող եք կարդալ այստեղ:
Սրա հետ մեկտեղ կարող եք կարդալ նաև Read the rest of this entry
«Բանալի ճշմարտութեան» երկը, Աննա Օհանջանյան
«Բանալի ճշմարտութեան» երկը
Աննա Օհանջանյան
Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2015, 248 էջ
ISBN 978-5-8084-1992-6
Գրքում լուսաբանվում են 18-19-րդ դդ. դավանական խճանկարի մաս կազմող «Բանալի ճշմարտութեան» երկի բովանդակությունը և դրա հետ կապված շուրջ երկու դար շարունակվող գիտական քննարկումները: Քննության են առնվում նաև «Բանալու»` մի կողմից հայ բողոքականության, մյուս կողմից էլ միջնադարյան հերետիկոսական շրջանակների հետ ունեցած հնարավոր առնչությունները:
Գիրքը նախատեսված է միջնադարագետների, հայագետների, կրոնագետների ու աստվածաբանների համար և կարող է ներառվել բուհական և հետբուհական կրթական ծրագրերում:
Էջմիածնի խորհուրդը (մասն Բ.) – Կարապետ եպս. Տէր-Մկրտչեան
Սկիզբը՝ այստեղ
Սուրբ Էջմիածնի տօնը այն նշանաւոր օրն է տարուայ մէջ, որ յիշեցնում է հայ եկեղեցւոյ ամէն մի անդամի, թէ նա իւր հոգեւոր կեանքի մի կենտրոն ունի, թէ այդ կենտրոնի կենդանութիւնը, նորա հետ կենդանի մի կապ պահելը նոյնչափ անհրաժեշտ է, որչափ հայի ինքնուրոյն, ազգային, եկեղեցական կեանքի պահպանութիւնն է անհրաժեշտ: Մենք շատ ենք խօսում առհասարակ եկեղեցու նշանակութեան մասին, ազգի հաստատութեան գլխաւոր սիւներից մէկը, գոյութեան անհրաժեշտ մի պայմանն ենք անուանում նորան, եւ այդպէս դատելով սովորաբար չենք մտածում լրջօրէն, թէ ի՞նչ է նշանակում ազգային կեանք, ի՞նչ է նշանակում եկեղեցի, ինչո՞վ են իրար հետ կապւում, ի՞նչ կողմերով կարեւորութիւն ստանում մեզ համար: Մեր հայրերը, որ եկեղեցի եւ ազգ բառերի մէջ խտրութիւն չէին դնում, որ աշխարհի ծայրերից Սուրբ Էջմիածին ուխտ էին գալիս, Read the rest of this entry
ԴԻՎԱՀԱՐՈՒԹՅԱՆ ՈՒՂՂԱԴԱՎԱՆ ԸՆԿԱԼՈՒՄՆԵՐԸ
Դևերը մեր դեմ պատերազմում են
կա՛մ մեր անհոգության պատճառով,
կա՛մ մեր հպարտության,
կամ էլ` որովհետև մեզ նախանձում են:
Ս. Հովհաննես Սանդուղք
Լուսանկարը՝ <<Ծես>> (2011) ֆիլմից
Դիվահարության երևույթը ծանոթ է շատերին. ոմանք լսել են դրա մասին, ոմանք ականատես են եղել, մյուսներն էլ՝ անմիջականորեն ենթարկվել են այդ թշնամական հարձակմանը:
«Դիվահարություն» (անգլ. demonic possession, ռուս. одержимость, бесноватость) բառի հիմքում ընկած է իրանական ծագում ունեցող dev արմատը[1]: Դիվահարությունը դիվահար լինելն է, չար էակների՝ դևերի, ազդեցությունը կրելն է: Հայերենում որպես այս երևույթի հոմանիշներ օգտագործվում են հետևյալ բառերը՝ ընկնավորություն[2], լուսնոտություն, այսահարություն, դիվաբախություն, այսոտություն, թեփոտություն, դիվազգեցություն[3], դիվալլուկ լինել[4], չար քնի դիպած, դիվոտություն:
Դիվահարությունը տարբերվում է դիվազդեցությունից։
Դիվազդեցության ժամանակ դևերը կարող են ներազդել մարդու վրա տարբեր Read the rest of this entry
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎ. «ՕՏԱՐԱԶԳԻ ՀԱՅԱԳԵՏՆԵՐԻ ԱՎԱՆԴԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԻՆ ԵՎ ՄԻՋՆԱԴԱՐՅԱՆ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ» / INTERNATIONAL CONFERENCE, “THE CONTRIBUTION OF FOREIGN ARMENOLOGISTS IN THE STUDY OF ANCIENT AND MEDIEVAL HISTORY OF ARMENIA
Please scroll down for the English version
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎ. «ՕՏԱՐԱԶԳԻ ՀԱՅԱԳԵՏՆԵՐԻ ԱՎԱՆԴԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ
ՀԻՆ ԵՎ ՄԻՋՆԱԴԱՐՅԱՆ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ»
ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Պատմության ինստիտուտը 2016 թ. հոկտեմբերի 26-27-ին հրավիրում է միջազգային գիտաժողով «Օտարազգի հայագետների ավանդը Հայաստանի հին և միջնադարյան պատմության ուսումնասիրության բնագավառում» թեմայով, որը տեղի կունենա Երևանում` ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի նիստերի դահլիճում:
Գիտաժողովը նվիրված է օտար հայագետների կողմից Հայոց հին և միջնադարյան պատմության հիմնահարցերի հետազոտության ասպարեզում ունեցած ավանդի արժևորմանը:
Գիտաժողովի նպատակն է կարևորել օտարազգի հայագետների ներդրումը հայագիտական ուսումնասիրությունների զարգացման բնագավառում, ներկայացնել նրանց կողմից հին և միջնադարյան պատմության, Read the rest of this entry
