Մեր հոգեւոր հայրենիքը (մասն Ա.) – Գարեգին վ. Յովսէփեան
«Յուշ լիցին քեզ աւուրքն յաւիտենից.
իմացարուք զամսն ազգաց յազգս: Հարց
զհարսն քո եւ պատմեսցեն քեզ, ցծերս
քո՝ եւ ասասցեն քեզ»:
ԵՐԿՐՈՐԴ ՕՐԻՆԱՑ, ԼԲ. 7
Ա.
Զարգացման ենթակայ ամէն արարած իւր հայրենիքն ունի. բոյսը, կենդանին իւր բնիկ աշխարհն ունին, ուր աւելի ազատ աճել կարող են, քան մի ուրիշ երկրում: Հասարակածի բոյսերը բեւեռային գօտում աճել չեն կարող, ինչպէս եւ սառուցեալ ովկիանոսի թռչուններն ու կենդանիները շնչասպառ կը լինեն Սահարայի ջերմ անապատներում: Նախախնամութեան սահմանած մի օրէնք է այս, որին ենթարկւում է եւ մարդը: Բայց մի մեծ տարբերութիւն կայ մարդու եւ միւս աճող արարածների մէջ: Մարդու կեանքը կենդանականի եւ հոգեւորի մի գումար է, այսպէս էլ նորա հայրենիքի գաղափար՝ երկու երեսից բաղկացած եւ միմեանց հետ սերտ կապուած մի ամբողջութիւն:
ՄԵՆՔ՝ ՎԱՐԴԱՆԱՆՔ. Նիկոմիդիո եղեռնատես առաջնորդը
Նկարում՝ մի խումբ հայ վերապրածներ քահանայի հետ Հալեպի հայկական եկեղեցու բակում, 1918 թ.
Հայոց եղեռնատես քահանաների մեկը՝ Կարապետ Գալֆայանը, ընթերցողին է փոխանցում իր հավատացյալ հոտը կորցրած, սեփական աչքերով նրանց մարտիրոսությունը տեսած Նիկոմիդիո հայ հոգևոր առաջնորդի՝ Ստեփաննոս արքեպիսկոպոս Հովակիմյանի տառապալից ապրումները տարագրության ճանապարհին: Չնայած խոր ու անդարմանելի ցավին՝ իմաստուն առաջնորդը հույսով, քրիստոնեական տոկուն հավատով ու համոզվածությամբ խոսք է ուղղում սերունդներին հայ ժողովրդի՝ ապագայում սպասվող հարության մասին` կատարվածը հիշելու հրամայականով: Read the rest of this entry
Կյանքը՝ մահվան շեմին
Այսօր աշխարհի երկրների մեծ մասը սահմանադրությամբ հռչակված է իբրև աշխարհիկ, և դրանց հասարակությունն էլ բնույթով աշխարհիկ է: Չնայած այս ամենին՝ այդ երկրներում կրոնը չի կորցրել իր կարևոր դերակատարությունը: Տարբեր կրոններ, ի դեմս իրենց առաջնորդների, շարունակում են հրապարակայնորեն արտահայտել իրենց դիրքորոշումը հասարակությանը հուզող ամենատարբեր խնդիրների և մարտահրավերների նկատմամբ: Որոշ դեպքերում կրոնական առաջնորդի ազդեցությունը կարող է հատել-անցնել տվյալ կրոնի հետևորդների սահմանը (օրինակ՝ մեր օրերում Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապը, Դալայ Լաման և այլք): Ասել է թե՝ շատ դեպքերում պետական կառույցներն էլ ստիպված են հաշվի նստել տվյալ երկրում ներկայացված կրոնական տարբեր ուղղությունների հետ այս կամ այն հարցում: Խնդիրն ավելի հստակ է կրոնական առումով միատարր բնակչություն ունեցող երկրների դեպքում, ինչպիսին Հայաստանի Հանրապետությունն է: Read the rest of this entry
Հիսուս Քրիստոս հուդայական գրականության մեջ
«Խաչի քարոզությունը
կորստյան մատնվածների համար
հիմարություն է,
իսկ մեզ` փրկվածներիս համար`
Աստծու զորություն» (Ա Կորնթ. 1.18):
«Մենք քարոզում ենք խաչված Քրիստոսին
ի գայթակղություն հրեաների և
ի հիմարություն հեթանոսների» (Ա Կորնթ. 1.23)
***
Բայց ասում եմ ձեզ՝ հեթանոսներիդ.
որքան ժամանակ որ հեթանոսների
առաքյալ եմ,
փառավորում եմ իմ պաշտոնը,
որպեսզի թերեւս նախանձ գցեմ նրանց մէջ,
որոնք իմ մարմնից են,
և փրկեմ նրանցից ոմանց.որովհետև,
եթե նրանց մերժվելը հաշտություն է աշխարհին,
ապա ի՞նչ է լինելու ընդունվելը,
եթե ոչ՝ կենդանություն մեռելներից։
(Հռոմ. 11:12-14)
Մարկ Շագալ, Դեղին խաչելություն, 1943 (դրվագ)
Այս վերնագրի ներքո անդրադարձ կկատարենք «Տոլդոթ Յեշու» գրվածքին, Հովսեփիոս Ֆլավիոսի և նոր և նորագույն շրջանի հրեա հեղինակների աշխատանքներում առկա Հիսուս Քրիստոսի անձի, Նրա դերին ու գործին վերաբերող ժամանակակից հուդայական հայացքներին: Read the rest of this entry
ՄԵՆՔ՝ ՎԱՐԴԱՆԱՆՔ. Հայ որբերը և Հաղորդության խորհուրդը
Նկարը՝ hetq.am կայքից
Հայ երեխաների մեջ քրիստոնեական հավատքի դրսևորման և հոգեբանական չափազանց հետաքրքիր վարքի արտահայտություն է ներկայացվող վկայությունը: Մարի անունով աղջնակը այլ հայ երեխաների հետ հայտնվում է բռնի թրքացմամբ զբաղվող Մարդինի որբանոցում: Երիտթուրքերը նախատեսել էին հայ որբերին ենթարկել իսլամացման և թրքացման: Չնայած երեխաներին արգելում էին հայերեն խոսել, գործածել իրանց քրիստոնեական՝ ավազանի անունները, առավել ևս՝ որևէ քրիստոնեական վարքագիծ դրսևորվել, երեխաները գտնում են հնարը՝ իրենց ինքնության անբաժան մաս դարձած Հաղորդության խորհուրդը կրկնօրինակելու՝ այդպիսով ընդգծելով իրենց պատկանելությունը հայ քրիստոնյայի ինքնությանը: Մարդինի որբանոցը գտնվում էր լքված քրիստոնեական եկեղեցու շինության տարածքում: Հետագայում հայերը երեխաներին ազատում են թրքական որբանոցից, վերադարձնում Հայ Եկեղեցու գիրկը: Read the rest of this entry
Երիտասարդական գիտաժողով՝ Մատենադարանում
Հարգելի՛ գործընկերներ,
«Մատենադարանի երիտասարդ գիտաշխատողների միավորում» ՀԿ-ն 2017 թ. նոյեմբերի 28-30-ը կազմակերպում է երիտասարդական հերթական գիտաժողովը: Զեկուցումներ կարող են ներկայացվել հետևյալ թեմաներով.
Գարեգին Ա. կաթողիկոսը Սուրբ Վարդանանց մասին
Ստորև ներկայացնում ենք երջանկահիշատակ Գարեգին Ա. Սարգիսյան Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի մտքերից՝ ասված տարբեր առիթներով Վարդանանց հերոսների, նրանց սխրանքի մասին.
-
Հայութիւնն է, որ կը շարունակէ իր յաղթանակի ճամբան Աւարայրի դաշտով մինչև հոս, ուր Աւարայրի անունն անգամ այնպէս օտար է ու անծանօթ, ինչպէս խաւարին մէջ յանկարծ անսպասելիօրէն փայլատակող լոյս, երկնաձայն փայլակ:
Աստծո ողորմածությունը. դիվահար տղայի ազատագրումը
Սույն պատմությունն իրական է,
պատմությունը պատմողի ցանկությունն էր
մարդկանց հաղորդ դարձնելու
մեր օրերում Աստծու կատարած
հրաշքին ու ողորմածությանը:
ք. Երևան, 2017թ.
***
«… առե՛ք հավատի վահանը,
որով պիտի կարողանաք հանգցնել
չարի բոլոր մխացող նետերը» (Եփես. 6:16)
Վեցաթև սերովբե, Սուրբ Մարկոսի բազիլիկ, Վենետիկ, XIV դ.
Այս պատմությունը պատահեց որդուս հետ երկու տարի առաջ: Տղաս բողոքում էր սրտի ծակոցներից, բայց բժշկական հետազոտությունները ոչինչ ցույց չէին տալիս, բժիշկների կատարած էլեկտրասրտագրության (ռուս. ЭКГ) թուղթը դուրս էր գալիս առանց որևէ արձանագրության: Ի վերջո հայտնվեցինք Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ հիվանդանոցում: Տղաս գալարվում էր, գիտակցությունը կորցնում: Ոչինչ չէր պարզվում: Հետո սկսեց չհիշել. հարցնում էր՝ ով է ինքը, քանի տարեկան է, անունն ինչ է: Շատ հուսահատ էինք…
Մի անգամ քույրս, գալով հիվանդանոց, իր հետ բերեց մեր տատիկի հին Կիպրիանոս աղոթագիրքը: Սկսեց աղոթքներ բարձրաձայն կարդալ: Երբ սկսեց կարդալ «Վասն կապանաց դիւաց…» աղոթքը, տղաս հարձակվեց նրա վրա, որպեսզի պատռի գիրքը, գազանի ձայներ արձակելով և մատները տարօրինակ ժեստով վեր պարզելով՝ սկսեց խոսել ինչ-որ անհայտ լեզվով: Մոտավորապես հասկացանք, որ դա նրա մոտ ոչ թե հիվադության նախանշաններ, այլ գերբնական երևույթ էր:
Լույսի ու խավարի որդիների խորհուրդը Ենովքի գրքում (էսսե)
«Ենովքը ապրեց երեք հարիւր վաթսունհինգ տարի: Ենովքը սիրելի եղաւ Աստծուն: Նա անյայտացաւ, որովհետեւ Աստուած տարաւ իր մօտ» (Ծն. 5:23, 24), նկարը՝ Figures de la Bible (1728թ.) գրքից՝ պատկերազարդված Ջերարդ Հոեթի կողմից
Ապոկալիպտիկ ժանրը ձևավորվել է քրիստոնեությունից շատ դարեր առաջ և որպես ժանր` Հին Ուխտից Նոր Ուխտն անցնելու շրջանում արդեն ուներ իրեն բնորոշ այն գծերը, որ պահպանվեցին նաև Հովհաննու Հայտնության մեջ: Այն առանձնահատուկ ազդեցություն է թողնում Քրիստոսի ժամանակների հրեական մտքի վրա, քանի որ հող էր նախապատրաստվում Մեսիային ճանաչելի դարձնելու համար, և իր ընթացքը շարունակում է վաղքրիստոնեական համայնքներում ու անընդմեջ կենսագործում հետագա դարերում` մինչ օրս:
Առաջին ապոկալիպտիկ տեքստերն առկա են Հին Կտակարանի մարգարեություններում (Եսայի 24-27 գլ.՝ «Եսայու հայտնությունը», Հովելի մարգարեությունը, ևն). այստեղ նկատելի է մարգարեության և վախճանաբանության առաջին շփումը, նրանց սերտ փոխկապակցվածությունը, չնայած որ առաջինը կանխատեսում է առհասարակ, իսկ երկրորդը կանխատեսում է վախճանը, խոսում է «վերջին օրերից»: Սակայն մարգարեություններում դեռևս բացակա է պատմության ավարտի փիլիսոփայությունը` որպես ճանապարհ դեպի «ժամանակի վերջը», «Դատաստանի օրը», քանի որ սպասվում էր Օծյալի գալուստը: Այս առումով մնացածներից տարբեր է Դանիելի մարգարեությունը, որտեղ ապոկալիպտիկ մեթոդը հանդես է գալիս իր մշակված տեսքով ու հետագայում պետք է դառնար Հովհաննու Հայտնության նախընթացը: Read the rest of this entry
Ի՞նչ ընթերցել Ծննդյան տոներին
Մոտենում են Ամանորն ու Հիսուս Քրիստոսի Ծննդյան և Աստվածհայտնության տոները, և արձակուրդային այս օրերին համեմատաբար ազատ ժամանակ կունենանք: Եթե ծրագրում եք այդ ժամանակը լցնել նաև ընթերցանությամբ, առաջարկում եմ մի քանի գիրք, որոնք կապ ունեն տոների հետ:
Եթե ծանոթ չեք Հիսուս Քրիստոսի ծննդյան և մկրտության (հայտնության) պատմությանը, կարող եք սկսել Աստվածաշնչում՝ 4 Ավետարաններում այս իրադարձությունները նկարագրող համապատասխան հատվածներից. ընդհանուր տեղեկություններ կարող եք կարդալ այստեղ:
Սրա հետ մեկտեղ կարող եք կարդալ նաև Read the rest of this entry
